Rahmân ve Rahîm olan Allah'ın adıyla. O'na hamdeder ve Ondan yardım dileriz. Nefislerimizin şerrinden ve amellerimizin kötülüğünden O'na sığınırız. Salât ve selâm Efendimiz Muhammed'e, âli'ne ve ashâbına ve kıyamete kadar O'nun yolunu izleyenlerin üzerine olsun. Sözün bundan sonrası;
Bilindiği kadarıyla Ramazan oruç ibadeti de İslam'ın farzlarından bir farzdır. Konu şu ki, seferde oruçlu geçirmek mi, yoksa orucu bozmak mı daha faziletlidir diye bir başlık atmayı düşündüm ve bu konuda bir değerlendirme yapmayı istedim. Bunun için de Ehli Sünnet ulemasının görüşlerini nakletmek daha uygun olur. Ulema bu konuda genel olarak ihtilaf etmiştir.
Birinci görüş: Cumhurun bu konudaki reyi - Hanefî [1], Malîkî [2], Şâfi'î [3] ulemâsı, Hanbelilerden iki görüşten birine [4] ve günümüz ulemasından ibnu Useymîn'e [5] göre oruçlu halde iken, (sefede) tutana bir zararı yoksa, oruçlu olarak günü başa vurması daha faziletlidir.
Cumhuru ulemanın delilleri:
Allâhu Teâlâ Kitab'ında meâlen şöyle buyurmaktadır: «Ey iman edenler, sizden öncekilere yazıldığı gibi, oruç, size de yazıldı (farz kılındı). Umulur ki sakınırsınız.» (Bakâra, 183)
Başka bir ayette de: «...(Bu kolaylık) sayıyı tamamlamanız...»
(Bakâra, 185)
Ayetler oruç tutmanın azim gerektiren işlerden olduğu ve bozmanınsa birer ruhsat olduğunu göstermekte. Usûlde şöyle bir kaide vardır: «bir şey ruhsat olursa, ruhsatı terketmek daha efdal olandır.»
Cumhuru ulema şu hadisi de bu konuda delil olarak getirmektedir:
Ebu’d-Derdâ (radıyallahu anhu) anlatıyor:
“Biz çok şiddetli sıcak bir mevsimde, Ramazan ayında Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm) ile birlikte sefere çıktık. Hararetin şiddetinden herkes elini başına koyuyordu. Aramızda oruçlu olarak sadece Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm) ile ibnu Ravâha vardı.
[Buhari, Savm 35; Müslim, Savm 108, (1122); Ebu Dâvud, Savm 44, (2409.)]
Ulemâ şöyle demiştir: Hadiste kastolunan şey kuvvetli ve dirayetli birisinin seferî halinin oruçlu geçmesinde bir sakınca yoktur ve Rasulullâh -sallallâhu aleyhi ve sellem- seferde iken oruç tutmuştur. Bunun için O'nun -aleyhi's-salâtü ve's-selâm- fiili ameli en efdal olandır.
İkinci görüş: Hanbelî mezhebinde tercih olunan görüşe göre, [6] Şeyhü'l-İslâm ibnu'l-Teymiyye'ye [7] ve günümüz ulemasından ibn-î Baz'a [8] göre seferde iken orucu açmak daha efdal olandır.
İmâm el-Merdevî el-Hanbelî -rahimehullâh- şöyle demiştir:
"el-Hırâkî'nin şu sözüne geldikte; - "Misafirin orucunu açması müstehaptır." Bu (Hanbelî) mezhebin tercih ettiği görüştür. [6]
Ahmed el-Heccâvî el-Hanbelî -rahimehullâh- şöyle demiştir:
"Namazı kasretmesi izinli olan misafire, orucunu açması da sünnettendir. Seferi halinde bir rahatsızlık söz konusu olmasa bile, oruçlu geçirmesi mekruhtur. Hanbelî ashâbı bu görüşü tercih etmektedir. [6]
Delil olarak ta bu hadisi göstermekteler:
Cabir bin Abdullah'tan -radiyallâhu anhuma- rivâyeten; Rasulullâh -sallallâhu aleyhi ve sellem- şöyle buyurmuştur:
"Seferî olarak oruç tutmak, hiçte iyi bir şey değildir." [Buhârî, 1946; Müslim, 2668]
Hakeza, seferî iken orucu açmanın daha faziletli olduğuna dair seleften bir grup ulemanın [9] görüşü de naklolunmaktadır. Bunlardan bazıları İbnu Ömer, ibn-î Abbas, Said bin Museyyeb, Amir eş-Şâbî, Muhammed bin Abdu'l-Azîz, Mücâhit, Katâde, el-Evzâî, Ahmed bin Hanbel, İshak bin Rahaveyh'tir. -radiyallâhu anhum-
Bunlar şu ayeti kerime'yi dayanarak bu görüşü tercih etmişlerdir.
«...Allah, size kolaylık diler, zorluk dilemez....» (Bakâra, 185)
-Rabbim cümle Ehli Sünnet ulemasına rahmetiyle muamele etsin ve bizleri de Ehli Sünnet çizgisinden saptırmasın- (âmîn)
Gayret bizden, başarı Allâh'tan...
Yazdı: Ebu'l-Fadl el-Âzerî
_________
[1] el-Bahru'r-Râik, 2/303.
[2] el-Kâfî, 1/337 (Abdi'l-Berr); el-Fevâkihu'd-Divânî, 2/718.
[3] Ravdâtu-t-Talîbîn, 2/370; el-Mecmuu, 6/261.
[4] el-İnsâf, 3/287.
[5] Mecmuu'l-Fetâva lî ibnu Useymîn, 19/136.
[6] el-İnsâf, 3/287; el-İknâ, 1/307; Keşşâfu'l-Kinâ, 2/311.
[7] Mecmuu'l-Fetâva, 22/336.
[8] Mecmuu'l-Fetâva lî ibn-î Baz, 15/237.
[9] et-Temhîd, 2/171.
Hiç yorum yok: